Kredyt indeksowany a denominowany – jakie są różnice i co musisz wiedzieć?

W latach 2000–2010 wiele osób w Polsce zdecydowało się na kredyty hipoteczne powiązane z walutami obcymi, głównie frankiem szwajcarskim. Banki oferowały wówczas dwa główne rodzaje finansowania: kredyt indeksowany oraz denominowany. Choć oba kredyty były powiązane z kursem waluty, różniły się istotnie pod względem konstrukcji prawnej i działania.

Kredyt denominowany polega na tym, że w umowie kwota kredytu jest określona w walucie obcej, na przykład we frankach szwajcarskich. Środki są jednak wypłacane w złotówkach, po przeliczeniu według kursu waluty z dnia wypłaty kredytu. Raty także spłacane są w złotówkach, ale ich wysokość wyznaczana jest na podstawie kursu banku obowiązującego w dniu spłaty raty.

Na przykład frankowicz podpisuje umowę na 120 000 CHF. Bank wypłaca równowartość tej kwoty w złotych polskich, przykładowo 300 000 zł. Każda rata jest przeliczana z franków na złote według kursu z dnia spłaty.

Kredyt denominowany charakteryzuje się tym, że kwota kredytu w umowie jest wyrażona w walucie obcej, środki wypłacane są w złotówkach po przeliczeniu według kursu z dnia wypłaty, raty również spłacane są w złotówkach po przeliczeniu według kursu z dnia spłaty. Frankowicz ponosi ryzyko kursowe zarówno w odniesieniu do kwoty kredytu, jak i każdej raty.

Kredyt indeksowany to produkt, w którym kwota kredytu w umowie jest określona w złotówkach. Bank przelicza tę kwotę na walutę obcą w dniu uruchomienia kredytu, stosując kurs obowiązujący w swoim tabelarycznym zestawieniu. Raty wyliczane są w walucie obcej i każdorazowo przeliczane na złotówki według kursu z dnia spłaty.

Przykładowo frankowicz podpisuje umowę na 300 000 zł, indeksowany do CHF. Bank przelicza tę kwotę na franki szwajcarskie po kursie z dnia wypłaty, np. 2,50 zł za 1 CHF, co daje 120 000 CHF. Raty i saldo zadłużenia są liczone w CHF, ale klient spłaca je w złotówkach, według kursu obowiązującego w dniu spłaty.

Kredyt indeksowany a denominowany różnią się między innymi tym, że w kredycie indeksowanym kwota zobowiązania jest w złotych, przeliczana na walutę w dniu wypłaty. Raty wyliczane są w walucie obcej i przeliczane na PLN przy spłacie. Ryzyko kursowe dotyczy salda zadłużenia i wysokości rat.

Podstawowa różnica, która wyróżnia kredyt indeksowany a denominowany, wynika z waluty, w której określona jest kwota zobowiązania w umowie. Kredyt denominowany określa ją w walucie obcej, natomiast kredyt indeksowany w złotych polskich, ale powiązanych z kursem waluty.

Na przykład w kredycie indeksowanym bank w dniu uruchomienia finansowania przelicza wypłacaną kwotę według kursu kupna waluty, a raty są ustalane według kursu sprzedaży z tabeli banku. Zmienność kursu bezpośrednio wpływa na wysokość rat i saldo.

W kredycie denominowanym w umowie zobowiązanie określone jest w walucie obcej, lecz wypłata środków i spłata rat odbywa się w złotówkach. Wysokość każdej raty ustalana jest na podstawie aktualnego kursu z tabeli banku w dniu wymagalności raty.

Nie sposób jednoznacznie wskazać, który kredyt jest korzystniejszy dla frankowicza, ponieważ kredyt indeksowany a denominowany wiążą się z istotnym ryzykiem kursowym. W kredycie indeksowanym ryzyko to dotyczy głównie zmienności wysokości rat, a w kredycie denominowanym ryzyko związane jest z ostateczną kwotą wypłaconych środków.

Zarówno kredyt indeksowany jak i denominowany mogą stanowić podstawę do podjęcia działań prawnych przeciwko bankowi. Kluczowe jest ustalenie, czy w umowie kredytowej znajdują się niedozwolone postanowienia, tzw. klauzule abuzywne. Ich obecność daje możliwość wystąpienia z powództwem o unieważnienie umowy lub zmianę jej warunków na zgodne z prawem.

W przypadku kredytu denominowanego eliminacja klauzul abuzywnych często prowadzi do stwierdzenia nieważności całej umowy, ponieważ usunięcie mechanizmu przeliczenia kredytu z waluty obcej na złotówki pozbawia umowę elementów koniecznych do jej wykonania.

W przypadku kredytu indeksowanego również istnieje możliwość unieważnienia całej umowy. Zdarza się jednak, że sądy decydują się na odfrankowienie, czyli wyeliminowanie mechanizmu indeksacji, co przekształca kredyt na kredyt złotowy z oprocentowaniem przewidzianym dla kredytu w złotych. W praktyce jednak najczęściej zapadają wyroki unieważniające całą umowę.

Jeśli posiadasz kredyt indeksowany lub denominowany, podstawowym krokiem powinno być przeprowadzenie dokładnej analizy zawartej umowy kredytowej. Wykazanie niedozwolonych postanowień może otworzyć drogę do uzyskania korzystnego orzeczenia przed sądem. Dlatego warto zwrócić się do prawników specjalizujących się kredytach frankowych, którzy potrafią zidentyfikować niezgodne z prawem zapisy. Dlatego jeśli podejrzewasz, że w Twojej umowie mogą wystąpić nieuczciwe zapisy lub chciałbyś przeanalizować bezpłatnie swoją umowę CHF, skontaktuj się z Kancelarią Jakubowska, Dyś i Wspólnicy.

Autor artykułu: Redakcja Kancelarii Radców Prawnych Jakubowska, Dyś i Wspólnicy

Bądź na bieżąco, obserwuj profile Kancelarii w social mediach.