Teoria dwóch kondykcji definiuje sposób rozliczenia frankowiczów z bankiem po unieważnieniu umowy kredytu frankowego. Prawomocny wyrok sądu stwierdzający nieważność umowy kredytu CHF na skutek abuzywności klauzuli indeksacyjnej oznacza, że umowa pomiędzy stronami przestaje istnieć. Umożliwia to rozliczenie frankowiczów z bankiem z tytułu świadczeń spełnianych na podstawie tej umowy. Rozliczenie stron może następować przy zastosowaniu:
- teorii salda.
- teorii dwóch kondykcji.
W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie charakteryzuje się teoria dwóch kondykcji.
Teoria dwóch kondykcji – na czym polega?
Teoria dwóch kondykcji polega na tym, że każda ze stron ma własne roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia. Kredytobiorca o zwrot świadczeń uiszczonych na rzecz banku, a bank o zwrot kwoty wypłaconego kapitału kredytu.
Kredyty frankowe. Uchwała Sądu Najwyższego III CZP 11/20 z 16.02.2021 r.
Sąd Najwyższy w uchwale III CZP 11/20 z dnia 16 lutego 2021 r. wskazał, że:
„Stronie, która w wykonaniu umowy kredytu, dotkniętej nieważnością, spłacała kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu”.
Sąd Najwyższy opowiedział się za teorią dwóch kondykcji z uwagi na to, że świadczenie każdej ze stron spełnione na podstawie nieważnego zobowiązania jest świadczeniem nienależnym.
Stwierdzenie, że świadczenie spełnione przez frankowiczów jest nienależne, oznacza, co do zasady, że podlega ono zwrotowi nawet w przypadku, kiedy kredytobiorca jest jednocześnie dłużnikiem banku. Wobec tego, na podstawie art. 410 § 1 w zw. z art. 405 k.c. świadczenie będzie podlegało zwrotowi jako uzyskane bezpodstawnie. W ocenie Sądu Najwyższego:
„Spełnienie świadczenia wypełnia przesłankę zubożenia po stronie świadczącego, a uzyskanie tego świadczenia przez odbiorcę – przesłankę jego wzbogacenia”.
Jak wygląda w praktyce rozliczenie metodą teorii dwóch kondykcji?
- W wypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytu frankowego roszczenia obu stron – kredytobiorcy oraz banku należy traktować oddzielnie.
- Frankowicze mają prawo domagać się od banku zwrotu spełnionych świadczeń, nawet jeśli nie spłacili kapitału kredytu.
- Bank może domagać się zwrotu całej wypłaconej kwoty kredytu (bez odsetek i prowizji).
- Rozliczenia między frankowiczami a bankiem muszą być dokładnie uregulowane. Kredytobiorcy są zobowiązani do zwrotu równowartości uzyskanego od banku kapitału kredytu, a bank zwraca frankowiczom wszystkie spłacone raty kredytu.
Nie jest istotne, ile kapitału kredytobiorca pożyczył od banku, ale ile mu oddał. Wzajemne świadczenia obu stron – kredytobiorcy oraz banku nie są automatycznie potrącane. Zatem bank musi przedstawić swoje własne roszczenia, aby móc dochodzić zwrotu wypłaconego kapitału kredytu.
Kancelaria frankowa Lublin – czy warto skorzystać?
Warto pamiętać, że każda sprawa wymaga indywidualnej analizy sądu. W sprawach związanych z kredytami frankowymi niezwykle ważne jest posiadanie wiedzy na temat aktualnych linii orzeczniczych i stosowanych metod rozliczania frankowiczów z bankiem przy prawomocnym ustaleniu nieważności umowy kredytowej. W związku z tym kredytobiorcy powinni zastanowić się nad skorzystaniem z pomocy doświadczonej kancelarii frankowej. W takim przypadku pomocna może okazać się kancelaria z Lublina, taka jak Nowak, Dyś i Wspólnicy, która świadczy kompleksową pomoc dla frankowiczów na terenie Lublina oraz województwa lubelskiego.
Autorka artykułu: radca prawny Amanda Kaźmirak